Blue banana, czyli czym jest europejski banan?
Czy słyszeliście kiedyś o niebieskim bananie (ang. Blue banana)? Brzmi cokolwiek enigmatycznie, prawda? Czy chodzi o rekwizyt używany podczas występów legendarnych artystów z Blue Man Group? A może faktycznie mowa o owocach w kolorzeniebieskim? Nic z tych rzeczy. Niebieski banan, zwany też europejskim bananem, nie ma nic wspólnego ze sztuką performatywną, a tym bardziej z owocami bananowca. Za to bardzo wiele z przemysłem i transportem w Europie. Zaintrygowani? Już śpieszymy z wyjaśnieniem.
Blue Banana: skąd takie określenie?
Świat pierwszy raz usłyszał o niebieskim bananie w 1989 roku, gdy sformułowanie to ukuli naukowcy z grupy RECLUS (fr. Réseau d’étude des changements dans les localisations et les unités spatiales), na której czele stał francuski geograf Roger Brunet. Nazwa Blue Banana bywa stosowana zamiennie z takimi określeniami, jak: europejski banan, europejskie megalopolis oraz oś Liverpool-Mediolan.
Europejski banan: co to takiego?
Mianem europejskiego banana określa się obszar zachodniej i centralnej Europy, który rozciąga się od północno-zachodniej Anglii aż po północnej Włochy. Obejmuje on takie państwa, regiony i krainy, jak: Wielki Londyn (Anglia), Europejska Metropolia Lille, region Alzacja i departament Mozela (Francja), kraje Beneluksu, Westfalia, Nadrenia i Bawaria (Niemcy), Austria, Szwajcaria i Lombardia (Włochy). Zamieszkuje go ok. 100 milionów ludzi.
Naukowcy z grupy RECLUS wytyczyli umowne granice europejskiego banana wybierając obszary o największym poziomie urbanizacji i gęstości zaludnienia w zachodniej i centralnej Europie, ale brali też pod uwagę wspólne dla tego obszaru: umiarkowany klimat, żyzne gleby na obszarach nizinnych oraz surowce mineralne występujące na obszarach wyżynnych i górskich. Tak wyznaczone terytorium przyjęło kształt łagodnego łuku, którego zakrzywione końce znajdują się w Północno-Zachodniej Anglii i Lombardii. Podobieństwo do banana nasuwa się samo. A skąd kolor niebieski w nazwie? Tutaj w literaturze można znaleźć dwa wyjaśnienia: miało to być nawiązanie do koloru flagi Unii Europejskiej (wówczas jeszcze Wspólnoty Europejskiej) lub do określenia “niebieskie kołnierzyki” oznaczającego robotników przemysłowych.
W obrębie Blue Banana leżą miasta będące europejskimi centrami gospodarczymi i rozwojowymi (Londyn, Amsterdam, Bruksela, Frankfurt nad Menem, Zurych i Mediolan). Dlaczego to istotne? Bo to właśnie fakt, że na tym terenie i to w tak dużym natężeniu zgrupowane są centra przemysłowe i uniwersyteckie, odróżnia tę część Zachodniej Europy od reszty kontynentu. Warunki środowiskowe panujące na terenie europejskiego banana nie są bowiem aż tak wyjątkowe na tle innych obszarów w strefie umiarkowanej. Jednak to, że na przestrzeni wieków to tutaj przebiegały szlaki handlowe, to tu tworzyły się duże ośrodki miejskie (co sprawiło, że gęstość zaludnienia w Blue Banana dochodzi obecnie do 400 osób na km kw.), a wraz z nimi ośrodki naukowe i wytwórcze, skłoniło badaczy do wydzielenia niebieskiego banana. Można więc śmiało powiedzieć, że oś Liverpool-Mediolan to swoisty europejski kręgosłup, jeśli chodzi o rozwój gospodarki i nauki.
Warto zwrócić uwagę, że oryginalna koncepcja Blue Banana nie obejmuje Paryża i jego okolic, chociaż najnowsze opracowania już wliczają francuską stolicę do tego obszaru. Prezentując założenia europejskiego banana zespół pod kierunkiem Rogera Bruneta wyjaśniał, że wyłączenie Paryża z tego obszaru motywowane jest historycznie: model zakładał postępującą na przestrzeni wieków integrację gospodarczą tych terenów, tymczasem –wg badaczy –Francja do XVII wieku straciła z nimi połączenie i rozwijała się bardziej odrębnie.
Na początku lat 90. pojawiły się głosy krytykujące Blue Banana jako bardziej model idealny, aniżeli odzwierciedlenie rzeczywistości. Zaprezentowano też konkurencyjne koncepcje. Jedna z nich –Dom o siedmiu mieszkaniach –zakładała podział Europy na siedem obszarów geograficznych, wydzielonych w oparciu o ich gospodarczą dynamikę. Z kolei w modelu nazwanym Zieloną kiścią winogron doszło do podziału całej zachodniej i południowej Europy na wiele (mniejszych lub większych) obszarów zurbanizowanych, które miały stworzyć rozbudowaną sieć sprzyjającą dalszemu rozwojowi kontynentu.
Dziś europejska gospodarka wygląda już inaczej, niż w roku 1990, gdy Roger Brunet z zespołem pierwszy raz wytyczali umowne granice Blue Banana. Przemysł i finanse ustąpiły pola rozbudowanemu sektorowi usług i innowacji, jeśli chodzi o te gałęzie, które stanowią dziś główną siłę napędową europejskiej gospodarki. Pod tym kątem znaczenie Blue Banana jest już mniejsze, ale wciąż stanowi on ważne centrum ekonomiczne Starego Kontynentu. Wystarczy tylko popatrzeć na transport drogowy.
Kluczowy europejski węzeł logistyczny
Mimo przemian gospodarczych i politycznych w Europie, Blue Banana –z uwagi na rozbudowaną infrastrukturę dróg i autostrad –nadal pozostaje kluczowym korytarzem logistycznym w Europie. W ostatnich 25 latach jednak Blue Banana został uzupełniony przez dziewięć strategicznych osi transportowych, które wspólnie tworzą TEN-T, czyli Transeuropejską Sieć Transportową (ang. Trans-European Transport Network).
Przed czterema laty analitycy z firmy doradczej Cushman &Wakefield opublikowali raport pt. “The Changing Face of Distribution: The Shape of Things to Come”, w którym prognozowali rozwój aktualnych i powstanie nowych korytarzy logistycznych w Europie do roku 2030. Pod uwagę brali zarówno czynniki gospodarcze (m.in. wzrost liczby przewozów przy rosnących kosztach transportu, rozwój innowacyjnych technologii), jak i polityczne (skutki brexitu). Według przewidywań zawartych w raporcie do roku 2030 do niebieskiego banana dołączą kolejne korytarze: brytyjski, irlandzki, iberyjski, środkowoeuropejski, Morza Północnego, Morza Czarnego oraz Morza Bałtyckiego. Zaś wzrost znaczenia transportu przez Morze Śródziemne spowoduje, że Blue Banana zostanie przedłużony aż do włoskiej Genui.
Blue Banana, pomimo przemian ostatnich dekad, wciąż pozostaje kluczowym obszarem dla transportu i logistyki w Europie. Wystarczy spojrzeć na mapę poniżej, aby zobaczyć, jak wiele tras na tym obszarze na co dzień obsługuje Coyote Logistics.
P.S. A niebieskie banany istnieją jednak naprawdę. Owoce z odmiany Blue Java wyróżniają konsystencja porównywalna do lodów oraz smak przypominający wanilię. Tyle tylko, że niebieskie są tylko z nazwy, bo skórka i miąższ mają żółty kolor.
Szukasz doświadczonego i niezawodnego partnera logistycznego, który zadba o przewóz twoich ładunków na trasach w obrębie Blue Banana?
Korzystano m.in. z:
- https://en.wikipedia.org/wiki/Blue_Banana
- https://www.usc.es/economet/reviews/eers1312.pdf
- https://issuu.com/cushwake_be/docs/report_-_changing_face_of_distribut